Asset Publisher Asset Publisher

Historia Papierni w Soczewce

Nadleśnictwo Łąck jest jednym z najstarszych nadleśnictw w Polsce. Założone zostało w roku 1919. Pozostałościami po dawnych czasach są stare zabudowania nadleśnictwa, w których zamieszkiwał nadleśniczy oraz zabytkowa wyłuszczarnia nasion.

Z terenami nadleśnictwa oraz z jego lasami wiąże się wiele ciekawych historii i opowieści. Jedną z ciekawszych, jest historia założonej w miejscowości Soczewka, w 1823 roku fabryki papieru, która w latach późniejszych stała się światową „wizytówką" polskiego papiernictwa. Założycielem papierni był Jan Rasch z zawodu papiernik, jednakże czasie ponad 100 letniej działalności kilka razy zmieniała właściciela.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W początkowej fazie działalności, w Soczewce produkowano papier na potrzeby rynku krajowego. Należy zaznaczyć, że do roku 1842 papiernia produkował papier metodą czerpania (wykorzystywano szmaty ubraniowe). W 1844 roku uruchomiono pierwsze maszyny papiernicze i od tej chwili Papiernia Soczewka stała się prawdziwą konkurencją dla największej polskiej fabryki papieru w Jeziornie k. Warszawy. Dalsze lata minęły na stopniowym unowocześnianiu produkcji. W roku 1848 wybudowano zalew na rzece Skrwie, którego woda poruszała turbiny papierni. Zalew na rzece istnieje do dziś i jest jedną z niewielu pozostałości po czasach świetności fabryki.

W roku 1853 w fabryce pracowało stale 300 ludzi, a w okresie zimowy liczba wzrastała do 500. Znaczną część pracowników stanowili mieszkańcy Płocka. W roku 1869 fabryka produkowała 2 razy więcej papieru niż fabryka w Jeziornie.

Papier z Soczewki cieszył się dużą renomą w świecie. W 1855 na ogólnorosyjskiej wystawie w Moskwie fabryka uzyskała prawo znaczenia swoich wyrobów godłem państwowym. Oprócz nagrody w Moskwie, papier uzyskał wyróżnienia na wielu innych wystawach np.: w Petersburgu, Londynie, Paryżu, Wiedniu i Filadelfii.

W latach 70 XIX wieku Soczewka była dużą i bardzo nowoczesną fabryką, wciąż wprowadzającą unowocześnienia i udoskonalenia techniczne. W roku 1878 fabryka dawała zatrudnienie 480 osobom.

Duży problemem związanym z działalności była sprawa transportu. Brak linii kolejowej, że większość towarów potrzebnych do produkcji oraz towarów wyprodukowanych transportowana była Wisłą. Problemy komunikacyjne spowodowały, że fabryka nie zawsze wywiązywała się ze swoich zobowiązań. W roku 1923 wybudowano linię kolejową Płock – Kutno, co usprawniło nieco transport.

W drugiej połowie XIX wieku w Soczewce produkowano szlachetne gatunki papieru, w tym papier listowy, albumowy, kopertowy, rysunkowy, kancelaryjny, okładkowy, brystol biały, bibułki do ksiąg kopiowych i do papierosów, a także papier wekslowy, dokumentowy, papier obligacyjny ze znakami wodnymi. Pod koniec XIX wieku zaczęto wytwarzać papier fotograficzny.

W kolejnych latach działalności Soczewka zaczęła się borykać z problemami z pozyskiwaniem surowca do wyrobu papieru (szmat), który rozpoczęto sprowadzać z terenów Niemiec. Masę drzewną sprowadzano z okolic Częstochowy, a szlachetne gatunki celulozy przeważnie z rosyjskich i niemieckich fabryk. Niektóre surowce sprowadzano z Kaukazu, kwas siarkowy z Warszawy, wapno chlorowane z Niemiec, wapno chlorowane z Anglii, sól żrącą z Moskwy, kalafonię z Ameryki Północnej, farby z Niemiec i z fabryk krajowych.

Produkcja papieru odbywała się w 42 murowanych i drewnianych budynkach. Papier sprzedawany był w składzie fabrycznym w Soczewce, kantorze własnym w Warszawie oraz był eksportowany do wszystkich krajów Europy.

W latach osiemdziesiątych XIX wieku fabryka została przekształcona w spółkę akcyjną i w tej formie organizacyjnej działała, aż do roku 1932, kiedy to jeden z kolejnych właścicieli zamknął fabrykę w Soczewce przenosząc całą działalność do Jeziornej. W taki sposób swoją działalność zakończyła jedna z największych i najlepszych papierni XIX wiecznej Europy. Obecnie śladami po istniejącej tu kiedyś fabryce jest zalew na rzece Skrwie oraz nieliczne pozostałości po budynkach, które uległy dewastacji.

Opracowanie na podstawie „Historia Fabryki Papieru w Soczewce", Marian Chudzyński, Płock 1964 – Mateusz Liziniewicz
Zdjęcia pochodzą ze strony internetowej http://www.plock.edu.pl/szkoly/spsoczi/soczewka_polozenie.html